Mniszek pospolity ( Taraxacum vulgare ), nazywany również Mniszkiem lekarskim  (Taraxacum officinale)

Nazwa Ludowa: (mlecz?, dmuchawiec, popia głowa, męska stałość)

Ważne  ! : Mniszek często potocznie nazywany jest mleczem , ale trzeba wiedzieć ,że Mlecz to zupełnie inna grupa botaniczna. Mniszek należy do rodzaju Taraxacum , mlecz do rodzaju Sonchus L.

 

Mniszek to roślina , która  dla rolników , działkowiczów i ogrodników jest uciążliwym chwastem, dla zielarzy i naturoterapeutów  cennym surowcem leczniczym,  zaś dla pszczelarzy wartościową rośliną miododajną.

Gdzie możemy go znaleźć: jest pospolity w całej Europie . Zawędrował nawet do Azji i północnej Afryki . Wybiera   podłoże zasobne i wilgotne, preferuje bliskość siedzib ludzkich .
Rozsiewa  się obficie ,a  na  przełomie kwietnia i maja żółtym kobiercem pokrywa  łąki, pastwiska, przydomowe trawniki , ozdabia przydroża i rowy.

Co jest surowcem zielarskim: cała roślina ma właściwości lecznicze

• Część naziemną ( rozeta liściowa, pęd i koszyczek kwiatowy jeszcze nie rozwinięty, w pąku) ) zbiera się wczesną wiosną i suszy w przewiewnym, zacienionym miejscu

• Część podziemną ( korzeń), zbieramy późną jesienią.

  Warto wybierać rośliny starsze, gdyż  mają najlepiej rozwinięty korzeń. Po wykopaniu należy go dokładnie oczyścić z  ziemi , grubsze korzenie przekroić , rozłożyć cienką  warstwą  i wysuszyć.

  Ważne aby temperatura suszenia nie przekraczała 30 C .

  Przechowywać w ciemnym , suchym miejscu.

Substancje czynne: Istnieją różnice  w składzie chemicznym w poszczególnych częściach  mniszka lekarskiego

• Korzeń: zawiera najwięcej taraxacyny( laktony seskwiterpenowe)tzw. gorycze, kwasy tłuszczowe, żywicę, kauczuk, wosk, inulina

• Kwiaty i liście są bogate w alkohole triterpenowe , karotenoidy, saponiny, cholinę, Wit .C ,B₂ , białka żelazo, potas, mangan , fosfor

Pożytek dla zdrowia:

Mniszek wykazuje istotne  działanie na układ pokarmowy i moczowy. Preparaty z korzenia  mniszka dzięki  zawartym w nim goryczom  pobudzają wydzielanie żółci, soku żołądkowego , zwiększają ilość wydzielanego moczu.
Normalizują funkcjonowanie przewodu pokarmowego i moczowego.
Mniszek  zalecany jest  przy  niestrawności   ,nieżycie żołądka    z niską produkcją kwasu żołądkowego, przy  braku apetytu.
Doskonale sprawdza się  w początkowym stadium kamicy żółciowej( skonsultować z lekarzem), w schorzeniach wątroby, szczególnie po wirusowym zapaleniu wątroby, w czasie rekonwalescencji.
Ze względu na właściwości moczopędne zaleca się mniszka w kamicy moczowej i schorzeniach reumatycznych oraz do odtruwania organizmu.
Medycyna ludowa polecała wywary z mniszka na choroby skórne( egzemy, czyraki, znamiona) .
Leczono nim hemoroidy i stany zapalne oskrzeli.
W literaturze znajdują się wzmianki o zastosowaniu mniszka do obniżania cukru we krwi , cholesterolu.
Mówi się również o jego właściwościach „antyrakowych” mniszka(korzeń)

Warto wiedzieć, że mniszek  jest rośliną bezpieczną  o szerokim zastosowaniu w fitoterapii, dobrze tolerowaną. Jednak u niektórych może wywołać reakcje alergiczne.

Przepisy:

Odwar :

2 łyżki stołowe korzeni lub kwiatów mniszka ( lub 1łyżkę korzeni i 1 łyżkę kwiatów) zalać 2 szklankami ciepłej wody, przykryć i gotować na małym ogniu 5 minut. Przecedzić , przelać do termosu( ze szklanym wkładem).
Pić ½ szkl 2-3 razy dziennie ,30 min przed jedzeniem.

Mniszek ma również zastosowanie w gotowych  mieszankach ziołowych np. Diabetosan, Degrosan , CholagogaII, Normosan.

Syrop (miodek)  z kwiatów mniszka

 

 

• 400-500 kwiatów mniszka  (należy je zebrać  bezpośrednio przed  wykonaniem syropu). Potem  rozłożyć na około 30 min na stole aby ich “lokatorzy” mogli bezpiecznie opuścić kwiaty

• 1 litr wody

• 1 kg cukru

• Sok z 2-3 cytryn

To jest klasyczna  receptura na syrop z kwiatów mniszka
Inni dodają zamiast soku z cytryny sok z pomarańczy lub przyprawy : cynamon, goździki, tymianek, imbir.
Proponuję pierwszy raz zrobić” wersję  klasyczną ”, a później eksperymentować .

Kwiaty  zalewamy wodą i gotujemy około 20 minut.
Całość studzimy i odstawiamy na 24 godziny do lodówki.
Następnie jeszcze raz zagotowujemy i po wystudzeniu całość cedzimy przez gazę lub  bawełnianą szmatkę ( świetnie nadaje się tetrowa pielucha), dobrze odciskając kwiaty.
Teraz do klarownego płynu dodajemy cukier i powoli gotujemy około 2 godzin.

Ważne aby co jakiś czas syrop przemieszać drewnianą łyżką i szczególnie pod koniec gotowania sprawdzać konsystencję (ma być jak lejący miód) na koniec  dodajemy sok z cytryny.
Syrop przelać do czystych , wyparzonych słoików( najlepiej około 200ml), zakręcić i przechowywać w ciemnym , chłodnym miejscu.
Jeśli syrop jest dobrze zrobiony nie trzeba go pasteryzować ( cukier spełnia tutaj rolę” konserwanta”).

Syrop  jest nie tylko bardzo smaczny , ale ma wiele cennych wartości leczniczych: wzmacnia odporność , łagodzi kaszel i chrypkę ,  działa przeciwzapalnie .

 

Zastosowanie kulinarne :

Ze świeżych  liści przygotowuje się pożywną , zasobną  w witaminy sałatkę. Trzeba jednak pamiętać aby wybierać tylko bardzo młode, jasnozielone liście , które  mają najmniej goryczy.
Dodatkowo można je  jeszcze na 30 min przed użyciem zalać zimną  wodą.

Sałatka z liści mniszka :

liście mniszka  starannie umyć, sparzyć na sicie wrzątkiem, pokroić i zmieszać z utartą marchwią i  jabłkiem, połać oliwą, przyprawić.

Mniszka można również kisić .
Kiszonkę przygotowuje się z pączków kwiatowych i łodyg.